der barimter dikhter un dramaturg Alter Katsizne (Kazisne) hot opgehaltn a literarishn ovnd in varshever "bund".
azoy vi er hot nisht genumen derfar kayn shum honorar, hot der forzitser tsum sof fun ovnd gedankt dem shrayber un hoykh oysgerufn:
"zol lebn der khaver Alter Katsizne!"
hot Katsizne shtil gefregt: "fun vos?"
YIVO Hebrew English Original"bund" -Jewish-Socialist Labour Ass. in Poland "Bund" shum (kayn) shum (shin-vav-mem) something (anything at all) schum sof sof (samech-vav-pe)end ssof hoykh -"high", loud hojch khaver chavér (chet-bet-resh) friend, comrade chówer
a yid a voyl-lerner hot farloyrn zayn bril. zitst er un lernt:
"iz di shayle: vu-zshe iz mayn bril? zol ikh zogn, az di bril hot tsugenumen eyner, vos darf yo a bril, to vu-zshe iz zayn bril? zol ikh vayter zogn, az di bril hot tsugenumen eyner, vos darf nisht kayn bril, tsu vos-zshe toyg im di bril? mus ikh take tsurik zogn, az di bril hot genumen eyner, vos darf yo a bril...
to vu-zshe iz zayn bril?... to vu-zshe iz mayn bril?!"
YIVO Hebrew English Originalvoyl-lerner -sb. studying the Talmud well wojl-lerner lernt -is reflecting lernt shayle sh'elá, sha'alá
(shin-alef-lamed-he)question, problem schajle zshe (fr. Pol.: "ze") -then, now sche take (fr. Russ.) -really, acually take to (fr. Pol.) then, hence (etc.) to
a gevezene mark-yidene emigrirt kayn yisroeyl un farkoyft in tel-aviv epel. zi zitst lebn irem koysh un farbet di koynem mit a nign:
"tapukhim lemakoyr, lekhamoyr...!" (rikhtik: tapuchim limchór).
a galitsisher yid blaybt shteyn un fregt:
"vos plontert ir mit der tsung? far vos zogt ir nit af prost yidish, az ir hot epel tsu farkoyfn?""feter", entfert di yidene mit a zifts, "vos zol men ton, men iz dokh in goles..."
YIVO Hebrew English Originalkayn -to (direction) kajn yisroeyl yisra'el
(yod-shin-resh-alef-lamed)Israel jissroejl tel-aviv tel-'aviv
(tav-lamed-alef-bet-yod-bet)Tel-Aviv Tel-Awiw koysh (fr. Pol.: "kosz") -basket kojsch koynem, koyne konim, koné
(kof-vav-nun-yud-mem)buyers, customers kojnem nign nigún (nun-yud-gimel-vav-nun melody (here: "singsong") nign -tapuchim, tapuach
(tav-pe-vav-chet-yud-mem)
apples, apple - -limchór
(lamed-mem-kaf-vav-resh)to sell -plontern (Pol.: "platac") -stumble -prost (Pol.: "prosty") -common, plain prosst zifts -sigh, n. sifz goles galút (gimel-lamed-vav-tav) exile, diaspora góless
a soykher iz gekumen in a kleyn shtetl, farforn in an akhsanie un blaybndik iber shabes, hot er bashlosn, tsu deponirn zayn gelt baym rov.
der rov hot arayngerufn etlekhe forshteyer fun kol, zey moydi'e geven, az der yid leygt bay im ayn tsen toyznt rubl un derklert:
"ot bahalt ikh dos gelt in an ayzerner kase."zuntik in der fri kumt der soykher opnemen zayn gelt, ober der rov tut zikh tamevate:
"vos far a gelt, ikh veys fun gornisht."
"vos heyst, rebe, ir veyst nisht?" zogt der soykher mit a tsiterdiker shtim, "es zeynen darbay geven eydes, forshteyer fun kol!"
der rov ruft arayn di forshteyer, ober oykh zey makhn zikh nisht visendik:
"vos far a gelt? der mentsh redt fun hits..."
"yidn", tseveynt zikh der soykher, "men hot dos gelt bahaltn in an ayzerner kase!"
"vos far a kase? nishto bay undz kayn kase!" lakhn im oys die forshteyer un farlosn di shtub.
oykh der rov farshvindt af a vayle, dernokh tsolt er oys dem fremdn yid di ayngeleygte tsen toyznt rubl.
"rebe", vundert zikh der soykher, "tsu vos hot getoygt dos gantse shpil?"
entfert im der rov mit a shmeykhl: "ikh hob dir nor gevolt vayzn mit vos far a kol ikh hob tsu ton."
YIVO Hebrew English Originalsoykher sochér (samech-vav-chet-resh)tradesman, merchant ssojcher akhsanie (fr. Russ.) -inn, hotel achssanje rov (also: rebe) rav (resh-bet)Rabbi Rów kol, kóhol kahál (kaf-he-lamed)(Jewish) comunity kol moydi'e (zayn) modí'a
(mem-vav-dalet-yud-'ayin)to make known to sb. mojdi'e tamevate (fr. Russ.) -ignorant tamewate eydesédút, éd ('ayin-dalet-vav-tav)
witness ejdess fun hits -in fever fun hizshmeykhl (fr. Germ.: "schmeicheln"- to flatter) -smile n. schmejchl